სიახლეები

2021-09-01

გულსისხლძარღვთა პრობლემები, რომელსაც COVID-19 იწვევს და მათი მართვა - ინტერვიუ კარდიოლოგ ნანა გოთონელიასთან

საქსტა­ტის მო­ნა­ცე­მე­ბით, 2020 წელს ყვე­ლა­ზე მეტი 22, 126 ადა­მი­ა­ნი გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გამო და­ი­ღუ­პა. გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბი ლე­ტა­ლო­ბის მაჩ­ვე­ნებ­ლით პირ­ველ ად­გილ­ზეა არა­გა­დამ­დებ და­ა­ვა­დე­ბებს შო­რის.

COVID-19-ის პან­დე­მი­ამ კიდე უფრო გა­ამ­ძაფ­რა მდგო­მა­რე­ო­ბა, რად­გან მის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის გარ­თუ­ლე­ბებ­ში გულ-ფილ­ტვის უკ­მა­რი­სო­ბამ და ტორმ­ბორმ­ბო­ლი­ამ ერ­თერ­თი ძი­რი­ღა­დი ად­გი­ლი და­ი­კა­ვა . შე­სა­ბა­მი­სად, კო­ვი­დინ­ფი­ცი­რე­ბულ პა­ცი­ენ­ტებ­ში აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა გახ­და კარ­დი­ო­ლო­გი­უ­რი პრო­ფი­ლის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბა და კონ­ტრო­ლი.

კლი­ნი­კა "ჰელ­სი­კო­რის“ ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი სამ­სა­ხუ­რის ხელ­მძღვა­ნე­ლის, კარ­დი­ო­ლოგ ნანა გო­თო­ნე­ლი­ას გან­მარ­ტე­ბით, დღეს, რო­გორც ქარ­თუ­ლი, ისე მსოფ­ლიო მე­დი­ცი­ნის გა­მოწ­ვე­ვას სწო­რედ კო­ვიდ­გა­ტა­ნი­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის შე­სა­ბა­მი­სი სა­მე­დი­ცი­ნო­სერ­ვი­სე­ბის მი­წო­დე­ბა წარ­მო­ად­გენს. მარ­თა­ლია ამ­ჟა­მად კო­ვიდ­შემ­დგო­მი მდგო­მა­რე­ო­ბა ჯერ კიდე კვლე­ვის ეტაპ­ზეა, მაგ­რამ უკვე ნა­თე­ლია რომ პა­ცი­ენ­ტე­ბის უმე­ტე­სო­ბას ესა­ჭი­რე­ე­ბა სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბა.

"ჰელ­სი­კო­რის“ ამ­ბულ­ტა­რი­უ­ლი სერ­ვი­სე­ბის ძი­რი­თად მი­მარ­თუ­ლე­ბას კარ­დი­ო­ლო­გია წარ­მო­ად­გენს. რამ­დე­ნად მა­ღა­ლია გულ­სის­ხლძარ­ღვთაპ­რობ­ლე­მე­ბით მო­მარ­თვი­ა­ნო­ბა და რო­გო­რია თქვე­ნი ჩარ­თუ­ლო­ბა?

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჩვე­ნი ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­ის ძი­რი­თა­დი მი­მარ­თუ­ლე­ბა კარ­დი­ო­ლო­გი­აა, ჩვენ გვყავს თით­ქმის ყვე­ლა მი­მარ­თუ­ლე­ბის მა­ღალკ­ვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი სპე­ცი­ა­ლის­ტი და გვაქვს შე­სა­ბა­მი­სი კვლე­ვე­ბის ახ­ჭურ­ვი­ლო­ბა, რაც პა­ცი­ენტს სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს ყვე­ლა სა­ჭი­რო სა­მე­დი­ცი­ნო სერ­ვი­სი ერთ სივ­რცე­ში მი­ი­ღოს. ვფიქ­რობ, ეს მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი კომ­ფორ­ტია პა­ცი­ენ­ტის­თვის, რად­გან სა­მე­დი­ცი­ნო სერ­ვი­სის მი­სა­ღე­ბად სხვა­დას­ხვა კლი­ნი­კა­ში სი­ა­რუ­ლი არ უწევს და იცის, რომ ყვე­ლა ექი­მი, რო­მე­ლიც მის მკურ­ნა­ლო­ბა­შია ჩარ­თუ­ლი, კვა­ლი­ფი­ცი­უ­რია. სწო­რედ ეს არის მი­ზე­ზი, რის გა­მოც ბოლო პე­რი­ოდ­ში ჩვე­ნი ამ­ბუ­ლა­ტო­რია მნიშ­ვნლოვ­ნად გა­ფარ­თოვ­და. ამან დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა შე­ი­ძი­ნა COVID-19-ის­პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­შიც, როცა გარ­კვე­ულ­წი­ლად გაზ­რდი­ლია იმ პა­ცი­ენ­ტე­ბის მო­მარ­თვი­ა­ნო­ბა, რო­მელ­თაც ვირუ­სი გა­და­ი­ტა­ნეს.

გან­ვი­თა­რე­ბის რა ეტაპ­ზეა სა­ქარ­თვე­ლო­ში ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი მომ­სა­ხუ­რე­ბა და რა გა­მოწ­ვე­ვე­ბი არ­სე­ბობს?

ახლა მე მი­მაჩ­ნია, რომ ყვე­ლა­ზე მთა­ვა­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბა, რაც რო­გორც მსოფ­ლი­ო­ში,ისე რა თქმა უნდა, ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში უნდა და­იხ­ვე­წოს, ეს არის პოს­ტკო­ვი­დუ­რი სინ­დრო­მის მარ­თვა. გარ­და კარ­დი­ო­ლო­გე­ბი­სა, პოს­ტკო­ვი­დუ­რი სინ­დრო­მის მარ­თვა­ში უნდა ჩა­ერ­თონ ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გე­ბიც, ნევ­რო­ლო­გე­ბიც, რით­მო­ლო­გე­ბიც, რად­გან ძა­ლი­ან ხში­რია პოს­ტკო­ვი­დუ­რი არით­მია, აუ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი და ნევ­რო­ლო­გი­უ­რი მოშ­ლი­ლო­ბა. პა­ცი­ენ­ტის­თვის უდი­დე­სი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს მას­ზე დაკ­ვირ­ვე­ბა­სა და მის სწო­რად მარ­თვას პოს­ტკო­ვი­დურ პე­რი­ოდ­ში.

არ შე­მიძ­ლია არ ვახ­სე­ნო არა­ნაკ­ლებ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გავ­რცე­ლე­ბის სიხ­ში­რის და მო­ცუ­ლო­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით-ონ­კო­და­ა­ვა­დე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბის დროს კარ­დი­ო­ლო­გი­უ­რი მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა, რა­საც დიდი ყუ­რა­დღე­ბა ექ­ცე­ვა ჩვენს ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­ა­ში.

COVID-19-მა და ვაქ­ცი­ნა­ცი­ამ შე­იძ­ლე­ბა და­ტო­ვოს სხვა­დას­ხვა სიმმ­ძი­მის გარ­თუ­ლე­ბა, იქ­ნე­ბა ეს თრომ­ბო­ემ­ბო­ლია, მი­ო­კარ­დის ინ­ფარ­ქტი, გუ­ლის უკ­მა­რი­სო­ბა თუ სხვა. ჩემს პრაქ­ტი­კა­ში გან­სა­კუთ­რე­ბით ქა­ლებს, მათ შო­რის ახალ­გაზ­რდებ­საც უჩ­ნდე­ბათ წნე­ვის პრობ­ლე­მე­ბი. მარ­თა­ლია, უმე­ტე­სო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში ეს ყვე­ლა­ფე­რი ორ-სამ თვე­ში ლაგ­დე­ბა, თუმ­ცა არის ხოლ­მე შემ­თხვე­ვე­ბი, როცა წნე­ვა ძა­ლი­ან "ჯი­უტ­დე­ბა“. ასე­ვე, ხში­რია არით­მი­ე­ბის შემ­თხვე­ვე­ბიც.

რამ­დე­ნად ამ­სუ­ბუ­ქებს COVID-19-ის შემ­დგო­მი გარ­თუ­ლე­ბე­ბის რის­კებს ვაქ­ცი­ნა­ცია?

მთელ­მა მსოფ­ლი­ომ აღი­ა­რა რომ ვაქ­ცი­ნა ნამ­დვი­ლად ამ­ცი­რებს სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბას და გარ­თუ­ლე­ბებს, მაგ­რამ აცრა არ ნიშ­ნავს იმას, რომ COVID-19 აღარ და­ინ­ფი­ცირ­დე­ბი ან აღარ გა­გირ­თულ­დე­ბა. ამ ეტაპ­ზე, ჩვენ­თვის სხვა გა­მო­სა­ვა­ლი არ არის, რად­გან COVID-19-ის შე­ჩე­რე­ბა მხო­ლოდ ვაქ­ცი­ნა­ცი­ით შეგ­ვიძ­ლია. მე­მი­მაჩ­ნია, რომ ვაქ­ცი­ნა ამ­სუ­ბუ­ქებს მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბას, გარ­თუ­ლე­ბებს და შე­სა­ბა­მი­სად სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა­საც ამ­ცი­რებს.

მინ­და ავღ­ნიშ­ნო, რომ მო­სახ­ლე­ო­ბას ნამ­დვი­ლად სწო­რად ეს­მის ეს სა­კი­თხი და შეგ­ნე­ბით უდ­გე­ბი­ან ამ საქ­მეს. ისიც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია რომ არ­ჩე­ვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა აქვს ყვე­ლას მაგ­რამ სწო­რი ქცე­ვის ვალ­დე­ბუ­ლე­ბაც აქვთ, რა­ზეც მკაც­რი კონ­ტრო­ლია სა­ჭი­რო.

გულ­სის­ხძარ­ღვთა პრობ­ლე­მე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნებს უწევთ თუ არა რე­კო­მენ­და­ცი­ას, რომ ვაქ­ცი­ნა გა­ი­კე­თონ?

- ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის მსურ­ველ­თათ­ვის გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბი­დან ერ­თა­დერ­თი და­სა­ფიქ­რე­ბე­ლი არის ანამ­ნეზ­ში ფილ­ტვის არ­ტე­რი­ის თრომ­ბო­ემ­ბო­ლი­ის არ­სე­ბო­ბა,ქვე­და კი­დუ­რე­ბის თრომ­ბო­ზე­ბი და წი­თელ სის­ხლში თრომ­ბო­ცი­ტე­ბის პრობ­ლე­მა.სწო­რედ ამი­ტომ ექიმ­მა უნდა გან­სა­ზღვროს რის­კე­ბი და ისე უნდა ურ­ჩი­ოს პა­ცი­ენტს ვაქ­ცი­ნა­ცია. რა თქმა უნდა არის კიდე გარ­კვე­უ­ლი ნი­უ­ან­სე­ბი, რაც ექიმ­თან ერ­თად არის გა­და­სა­წყვე­ტი. თუ პა­ცი­ენტს ანამ­ნეზ­ში აქვს აღ­ნიშ­ნუ­ლი გარ­თუ­ლე­ბე­ბი, უნდა უამ­ბოს ექიმს, რო­მე­ლიც­შემ­დეგ ურ­ჩევს, რო­გორ მო­იქ­ცეს. აქვე მინ­და აღ­ვნიშ­ნო, რომ ვაქ­ცი­ნა­ცი­ამ­დე ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი გახ­და D- დი­მე­რის ანა­ლი­ზის გა­კე­თე­ბა, რაც შე­საძ­ლო თრომ­ბო­ემ­ბო­ლი­ას­თან და­კავ­ში­რე­ბით აბ­სო­ლუ­ტუ­რად არ იძ­ლე­ვა პროგ­ნოზს, ამი­ტომ აქ უფრო მთა­ვა­რია, ექიმ­მა შე­ა­ფა­სოს სა­თა­ნა­დო შე­სა­ბა­მი­სი რის­კე­ბი.

ზო­გა­დად, რა იწ­ვევს გულ­სის­ხლძარ­ღვთა პრობ­ლე­მებს? არა­გა­დამ­დებ­და­ა­ვა­დე­ბებს შო­რის ისი­ნი სიკ­ვდი­ლი­ა­ო­ნო­ბით პირ­ველ ად­გილ­ზეა..

მე ვფიქ­რობ, რომ გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბის ასე­თი რა­ო­დე­ნო­ბით არ­სე­ბო­ბის ერთ-ერთი მთა­ვა­რი გან­მა­პი­რო­ბე­ბე­ლი ფაქ­ტო­რი არის არა­ჯან­სა­ღი ეკო­ლო­გია, თა­ნა­მედ­რო­ვე ცხოვ­რე­ბის ტემ­პი და არა­ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წესი და მემ­კვიდ­რუ­ლი გან­წყო­ბა. თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­დი­ცი­ნას საკ­მა­ოდ დიდი მიღ­წე­ვე­ბი აქვს გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბის და მის გარ­თუ­ლე­ბე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა­ში. სხვა­თა­შო­რის ამით აიხ­სნე­ბა ზო­გა­დად მო­სახ­ლე­ო­ბის სი­ცო­ცხლის ხან­გრძლი­ვო­ბის გაზ­რდა , რად­გან ეს და­ა­ვა­დე­ბე­ბი ვი­თარ­დე­ბა შე­და­რე­ბით ასა­კო­ვან ადა­მი­ა­ნებ­ში. და ამ­ჟა­მად მე­დი­ცი­ნა­ში დიდი აქ­ცენ­ტი კეთ­დე­ბა ამ და­ა­ვა­დე­ბე­ბის პრე­ვენ­ცი­ა­ზე, რა­ზეც ჩვენ ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­ულ სამ­სა­ხურ­შიც წარ­მო­ად­გენს პრი­ო­რი­ტეტს.

რამ­დე­ნად არის შე­საძ­ლე­ბე­ლი გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბის პრე­ვენ­ცია?

პრე­ვენ­ცია შე­საძ­ლე­ბე­ლია და აუ­ცი­ლე­ბე­ლია და ეს არის პა­ცი­ენ­ტის და ექი­მის ურ­თი­ერ­თო­ბის მთა­ვა­რი მი­ზა­ნი.ახალს ვე­რა­ფერს ვი­ტყვი, რაც უფრო მარ­ტი­ვი რჩე­ვაა მით უფრო ძნე­ლად შე­სას­რუ­ლე­ბე­ლია: არ მო­წიო, ბევ­რი იმოძ­რა­ვე, დრო­ზე და­ი­ძი­ნე და სწო­რედ იკ­ვე­ბე. ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ზო­მი­ე­რე­ბა ყვე­ლა­ფერ­ში. ყვე­ლა და­ა­ვა­დე­ბა "გა­ა­ხალ­გაზ­რდავ­და“ და მათ შო­რის კარ­დი­ო­ლო­გი­უ­რიც , შე­სა­ბა­მი­სად, გეგ­მუ­რი ვი­ზი­ტე­ბი ექი­მებ­თან და ჯან­მრთე­ლო­ბის შე­მოწ­მე­ბა სა­სურ­ვე­ლია კა­ცებ­ში 40წლის ასა­კი­დან და ქა­ლებ­ში 45-50წ. და ასა­კის მი­უ­ხე­და­ვად როცა რამე შე­მა­წუ­ხე­ბე­ლი ნი­შა­ნი გაჩ­ნდე­ბა.